ನಗರಗಳು ಸ್ತಬ್ಧವಾಗುತ್ತವೆ, ರಸ್ತೆಗಳು ಬಿಕೋ ಎನ್ನುತ್ತವೆ, ಕೋಟ್ಯಂತರ ಹೃದಯಗಳ ಬಡಿತ ಒಂದೇ ಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವು ರಣರಂಗವಾಗಿ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಡುವಿನ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಪಂದ್ಯದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಿತ್ರಣ. ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವುದೇ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟೊಂದು ಭಾವನಾತ್ಮಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಸ್ಪರ್ಧೆ ಸಿಗುವುದು ದುರ್ಲಭ.
ಇದು ಕೇವಲ 22 ಆಟಗಾರರ ನಡುವಿನ ಕೌಶಲ್ಯದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ, ಅಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ದಶಕಗಳ ಕಾಲದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಇತಿಹಾಸದ ದ್ಯೋತಕ. ಈ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಕೇವಲ ಕ್ರೀಡೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದು ಅದರ ಅಗಾಧವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿದಂತೆ.
ವೈರತ್ವದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬೇರುಗಳು: ಈ ತೀವ್ರ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಮೂಲವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹೋದರೆ ನಾವು 1947ರ ದೇಶ ವಿಭಜನೆಯ ಕರಾಳ ದಿನಗಳಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತೇವೆ. ವಿಭಜನೆಯ ನೋವು, ರಕ್ತಪಾತ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ವಲಸೆಯ ಗಾಯದ ಗುರುತು ಇಂದಿಗೂ ಉಭಯ ದೇಶಗಳ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಸಿರಾಗಿದೆ. ಅಂದಿನಿಂದ ನಡೆದ ಯುದ್ಧಗಳು, ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿವಾದ ಮತ್ತು ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯಂತಹ ಘಟನೆಗಳು ರಾಜಕೀಯ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ವಿಷಪೂರಿತಗೊಳಿಸಿವೆ.
ಈ ರಾಜಕೀಯ ವೈಷಮ್ಯವೇ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾದ ಪೈಪೋಟಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಅಂಗಳವು ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಸಿಗುವ ಒಂದು ಸಾಂಕೇತಿಕ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಾಗಿದೆ.
ಭಾವನೆಗಳ ಕದನ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡ: ಭಾರತ-ಪಾಕ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡುವ ಆಟಗಾರರ ಮೇಲಿರುವ ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಊಹಿಸಲು ಅಸಾಧ್ಯ. ಅವರು ಕೇವಲ ಒಂದು ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಆಡುತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ 150 ಕೋಟಿಗೂ ಅಧಿಕ ಜನರ ನಿರೀಕ್ಷೆ, ಆಸೆ ಮತ್ತು ಅಭಿಮಾನದ ಭಾರವನ್ನು ಹೊತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.
ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ತೋರುವ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಅವರನ್ನು ರಾತ್ರೋರಾತ್ರಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೀರೋ ಅಥವಾ ಖಳನಾಯಕನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬಲ್ಲದು. ಒಂದು ಕ್ಯಾಚ್ ಬಿಟ್ಟರೆ, ಒಂದು ತಪ್ಪು ಹೊಡೆತಕ್ಕೆ ಔಟಾದರೆ ದೇಶದ್ರೋಹಿಯ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಭಿಮಾನವು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ತಿರುವು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಆಟಗಾರರಿಗೆ ಒಂದು ಅಗ್ನಿಪರೀಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಕದನದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ನೈತಿಕತೆಯು ಸದಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ.
ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳ ನೈತಿಕ ಹೊಣೆ: ಆಟಗಾರರು ಕೇವಲ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳಲ್ಲ, ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಯಭಾರಿಗಳು. ಮೈದಾನದ ಒಳಗೆ ಮತ್ತು ಹೊರಗೆ ಅವರ ನಡವಳಿಕೆ, ಎದುರಾಳಿ ತಂಡದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ತೋರುವ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಸೋಲು-ಗೆಲುವನ್ನು ಸಮಚಿತ್ತದಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಂಯಮ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದ ಘನತೆಗೆ ಚ್ಯುತಿ ಬಾರದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ನೈತಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಲಾಭ: ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಈ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಬೇಳೆ ಬೇಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಪಂದ್ಯದ ಮೊದಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಜ್ವರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ, ಜನರ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಕೆರಳಿಸಿ ರಾಜಕೀಯ ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ರಾಜಕೀಯದ ಅಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಬಳಸುವುದು ನೈತಿಕವಾಗಿ ಅಧಃಪತನವಾಗಿದೆ. ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಬೇಕಾದವರೇ ಅದರ ಮೂಲ ಸ್ಪೂರ್ತಿಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ.
ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ಅಪಾಯ: ಅಭಿಮಾನವು ವಿವೇಕದ ಎಲ್ಲೆಯನ್ನು ದಾಟಿದಾಗ ಅಂಧಾಭಿಮಾನವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎದುರಾಳಿ ಆಟಗಾರರನ್ನು, ಅವರ ದೇಶವನ್ನು ನಿಂದಿಸುವುದು, ಸೋತಾಗ ತಮ್ಮದೇ ಆಟಗಾರರ ಮೇಲೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ದಾಳಿ ನಡೆಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವೇಷದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹರಡುವುದು ಅಭಿಮಾನದ ಲಕ್ಷಣವಲ್ಲ. ಆರೋಗ್ಯಕರ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬೇಕೇ ಹೊರತು, ದ್ವೇಷವನ್ನಲ್ಲ ಎಂಬ ನೈತಿಕ ಎಚ್ಚರ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಇರಬೇಕು.
ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಪತನ: ಭಾರತ-ಪಾಕ್ ಪಂದ್ಯವೆಂದರೆ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳಿಗೆ, ಅದೊಂದು ಟಿ.ಆರ್.ಪಿ.ಯ ಹಬ್ಬ. ಈ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ‘ಮಹಾಯುದ್ಧ’, ‘ಧರ್ಮಯುದ್ಧ’ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಿ, ಯುದ್ಧದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಕೃತಕವಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚರ್ಚಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ಮಾಜಿ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಕೂರಿಸಿ ವಾಕ್ಸಮರಕ್ಕೆ ಪ್ರಚೋದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದ ಮಹಾಯುದ್ಧ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮ: ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ-ಪಾಕ್ ಪಂದ್ಯವು ಒಂದು ಬೃಹತ್ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ. ಸಾವಿರಾರು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಜಾಹೀರಾತು, ಪ್ರಸಾರ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮ ಇದರ ಹಿಂದೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಈ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ‘ಮಹಾಯುದ್ಧ’, ‘ಅಂತಿಮ ಕದನ’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿ, ಜನರ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಉದ್ದೀಪನಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರ ಮೊದಲು: ಕ್ರೀಡಾಸ್ಫೂರ್ತಿ, ಸೌಹಾರ್ದತೆ, ಆಟವೇ ದೊಡ್ಡದು ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ ಕೇಳಲು ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ನಮ್ಮ ಸೈನಿಕರ ರಕ್ತ ಹರಿಸುವ, ನಮ್ಮ ದೇಶದೊಳಗೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರದ ವಿರುದ್ಧ ಆಡುವಾಗ ಅದು ಕೇವಲ ಆಟವಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸ್ಮಿತೆಯ, ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿಸುವ ಒಂದು ಅವಕಾಶವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಸ್ಫೂರ್ತಿಗಿಂತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೇ ಮೇಲು. ಗೆಲುವು ಕೇವಲ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗದೆ, ಅದು ದೇಶದ ಮನೋಬಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಮ್ಮ ನಿಲುವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರಬೇಕು: ಭಾರತ ಮೊದಲು. ದೇಶ ಉಳಿದರೆತಾನೇ ಕ್ರೀಡೆ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾಸ್ಫೂರ್ತಿ.
ಲೇಖನ ಕೃಪೆ: ಶಿವರಾಜ ಸೂ. ಸಣಮನಿ, ಮದಗುಣಕಿ ಸಹ ಶಿಕ್ಷಕರು ಸರಕಾರಿ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ತೋಟ್ನಳ್ಳಿ ತಾ. ಸೇಡಂ
